Armut Fidanı seçimi, bahçenizde lezzetli meyveler yetiştirmek için önemli bir adımdır. Bu kapsamlı rehberde, doğru armut fidanı seçimi ve bakımı hakkında tüm bilgileri bulabilirsiniz.
Armut fidanı seçiminde çeşit özelliklerini bilmek önemlidir. Türkiye'de yaygın olarak yetiştirilen başlıca armut çeşitleri arasında Santa Maria, Williams, Deveci ve Ankara armudu bulunur. Her çeşidin kendine özgü özellikleri ve yetişme koşulları vardır.
Santa Maria çeşidi, erkenci bir armut türüdür. Ağustos ayı başında hasat edilir ve depolama ömrü uzundur. Meyveleri iri, sulu ve tatlıdır. Yazlık armut çeşitleri arasında en çok tercih edilenlerden biridir.
Williams armudu, dünya çapında tanınan bir çeşittir. Meyveleri orta-iri boyutta, sarı renkli ve oldukça aromatiktir. Hem taze tüketim hem de konserve yapımı için uygundur. Ağaçları kuvvetli büyür ve verimlidir.
Deveci armudu, Türkiye'nin yerli çeşitlerindendir. İri meyveleri ve yüksek verimi ile bilinir. Geççi bir çeşit olup, Ekim-Kasım aylarında hasat edilir. Soğuk hava depolarında uzun süre saklanabilir.
Ankara armudu, kışlık bir çeşittir. Meyveleri orta boyutta, yeşil-sarı renkli ve oldukça tatlıdır. Depolama ömrü uzundur ve kış aylarında tüketim için idealdir.
Armut fidanı dikimi için en uygun zaman sonbahar ve ilkbahar başıdır. Dikim öncesi toprak hazırlığı ve yer seçimi başarılı bir yetiştiricilik için temel faktörlerdir.
Dikim çukuru, fidanın kök sistemine uygun genişlik ve derinlikte olmalıdır. Genellikle 60x60x60 cm boyutlarında bir çukur yeterlidir. Çukurun üst toprağı ile alt toprağı ayrı ayrı çıkarılmalı ve dikim sırasında yerlerine uygun şekilde konulmalıdır.
Fidanlar arası mesafe, ağacın gelişme kuvveti ve anaç özelliklerine göre 4-6 metre arasında değişir. Bodur anaçlar üzerine aşılı fidanlarda bu mesafe daha az olabilir.
Toprak yapısı, armut fidanı yetiştiriciliğinde önemli bir faktördür. Armut ağaçları derin, geçirgen ve besin maddelerince zengin toprakları sever. pH değeri 6.0-7.0 arasında olan topraklar idealdir.
Armut fidanı düzenli sulama ve gübreleme ile sağlıklı gelişir. Özellikle ilk yıllarda sulama programına dikkat edilmelidir. Toprak yapısına ve iklim koşullarına göre sulama sıklığı ayarlanmalıdır.
Gübreleme programı, toprak analizi sonuçlarına göre belirlenmelidir. Temel gübreleme sonbaharda, üst gübreleme ise ilkbahar ve yaz aylarında yapılır. Organik gübreler toprağın fiziksel yapısını iyileştirir ve mikroorganizma faaliyetlerini artırır.
Armut ağaçları suyu seven bitkilerdir ancak aşırı sulamadan kaçınılmalıdır. Özellikle kök boğazının sürekli ıslak kalması, kök çürüklüğüne neden olabilir. Damla sulama sistemi, su kullanım etkinliği açısından en uygun yöntemdir.
Armut fidanı yetiştirirken karşılaşılabilecek başlıca hastalıklar ateş yanıklığı, karaleke ve memeli pas hastalığıdır. Zararlılar arasında ise armut psillidi, yaprak bitleri ve kırmızı örümcekler öne çıkar.
Hastalık ve zararlılarla mücadelede kültürel önlemler önceliklidir. Budama aletlerinin dezenfeksiyonu, hastalıklı dalların uzaklaştırılması ve bahçe temizliği önemlidir. Kimyasal mücadele gerektiğinde, ruhsatlı preparatlar kullanılmalı ve ilaçlama zamanına dikkat edilmelidir.
Armut fidanları genellikle dikimden 3-4 yıl sonra meyve vermeye başlar. Bu süre, çeşide, anaç özelliklerine ve bakım koşullarına göre değişebilir. Bodur anaçlar üzerine aşılı fidanlar daha erken meyveye yatar.
En iyi armut çeşidi, yetiştiricilik yapılacak bölgenin iklim koşullarına ve kullanım amacına göre değişir. Santa Maria erkenci, Williams çok amaçlı kullanıma uygun, Deveci ise geççi bir çeşit olarak öne çıkar.
Armut fidanları genellikle kış dinlenme döneminde, yaprak dökümünden sonra budanır. İlkbahar donları geçtikten sonra da yeşil budama yapılabilir. Budama şekli ve zamanı, ağacın yaşına ve gelişme durumuna göre ayarlanmalıdır.
Armut fidanları derin, geçirgen ve organik maddece zengin topraklarda iyi gelişir. Ağır killi ve su tutan topraklar uygun değildir. Toprak pH'sının 6.0-7.0 arasında olması idealdir.
Armut fidanları genellikle göz aşısı veya kalem aşısı yöntemleriyle aşılanır. Göz aşısı için en uygun dönem Ağustos ayıdır. Kalem aşısı ise ilkbahar başında, gözler uyanmadan önce yapılır.
Armut fidanları için kompoze gübreler, yanmış çiftlik gübresi ve yeşil gübreler kullanılabilir. Gübreleme programı toprak analizi sonuçlarına göre belirlenmelidir. İlkbahar ve sonbahar olmak üzere yılda iki kez temel gübreleme yapılır.